Modern Şehirlerin Göstergesi Bisiklet, Yaşanabilir Kentler İçin Bisikletli Ulaşımın Önemi

Bisikletin Modern Şehirlerin Bir Göstergesi Olarak Yükselişi

Modern şehir kavramı, geleneksel kent anlayışından farklı olarak, dinamik, çok yönlü ve sürdürülebilir yaşam alanlarını ifade etmektedir. 21. yüzyılda bir şehri modern kılan unsurlar, yalnızca gelişmiş altyapı ve teknolojiye sahip olmakla kalmayıp, aynı zamanda çevresel sürdürülebilirlik, sosyal eşitlik ve enerji verimliliği gibi değerleri de bünyesinde barındırmaktadır. Modern şehirler, karmaşık sistemler olarak düşünülebilir ve bu sistemlerin gelişiminde bilgi ve iletişim teknolojileri önemli bir rol oynamaktadır. 

Modern bir şehrin özünde, insanların, hizmetlerin ve malların etkin bir şekilde hareketliliği yatar 4. Geleneksel şehirler genellikle sınırlı bir alana yayılmış, tarım ekonomisine dayalı ve sosyal hareketliliğin daha yavaş olduğu yerleşimlerken, modern şehirler geniş metropol alanları olarak, gelişmiş altyapıları ve çeşitlilik gösteren ekonomik ve sosyal yapılarıyla öne çıkmaktadır 1.

Modern Şehirlerin Göstergesi Bisiklet

Bisiklet, günümüzde modern şehirlerin önemli bir göstergesi olarak kabul edilmektedir. Bunun temelinde, bisikletin temiz, sessiz, sürdürülebilir, sağlıklı, esnek, ekonomik, insancıl ve demokratik bir kişisel ulaşım aracı olarak nitelendirilmesi yatmaktadır 5. Bisiklet kullanımı, şehirlerdeki trafik yoğunluğu, gürültü kirliliği, otopark sorunları, enerji kaynaklarının tükenmesi ve sosyal dışlanma gibi pek çok probleme karşı etkili bir çözüm olarak sunulmaktadır 5. Bisiklet dostu şehirler, daha temiz bir hava, daha az trafik ve daha az gürültü kirliliği sayesinde yaşamak için daha cazip hale gelmektedir 6. Bisiklet, şehirlerde insanların daha verimli hareket etmesine olanak tanıyarak çevreye, insan sağlığına ve genel refaha önemli katkılarda bulunmaktadır 6. Otomobil odaklı şehirlerin beraberinde getirdiği sorunlara karşı bisiklet, çevreye duyarlı 7, sağlıklı 7 ve ekonomik 5 bir alternatif sunmaktadır. Bu özellikler, modern şehirlerin sürdürülebilirlik ve yaşanabilirlik hedefleriyle doğrudan örtüşmektedir. Bir şehirde bisiklet kullanımının yaygınlığı, o şehrin sakinlerine aktif ulaşım seçenekleri sunmaya verdiği önemi de açıkça göstermektedir. Bu rapor, bisikletli ulaşımın modern ve yaşanabilir şehirler için taşıdığı önemi kapsamlı bir şekilde analiz etmeyi amaçlamaktadır. Raporun temel hedefleri, bisikletin modern şehir kavramındaki yerini incelemek, şehirlerin karşılaştığı sorunlara bisiklet kullanımının olası katkılarını değerlendirmek, bisiklet kullanımının ekonomik ve sosyal faydalarını ortaya koymak, bireylerin sağlık ve mutluluk düzeylerine etkilerini araştırmak, şehir yönetimlerinin bisiklet kullanımını teşvik etmek için alması gereken önlemleri incelemek ve Türkiye'deki bisiklet inisiyatiflerinin bu konudaki çalışmalarını değerlendirmektir.

2. Bisikletli Ulaşımın Şehir Sorunlarına Çözüm Katkısı

Bisikletli ulaşım, modern şehirlerin karşılaştığı çeşitli sorunlara önemli ölçüde çözüm katkısı sunmaktadır.

• Trafik Yoğunluğuna Etkisi: Bisikletler, otomobillere kıyasla çok daha az yer kapladıkları için, özellikle yoğun şehir merkezlerinde trafik sıkışıklığını azaltmada önemli bir rol oynayabilirler 8. Bisiklet kullanımının artması, şehirlerdeki trafik akışını iyileştirme ve genel yoğunluğu azaltma potansiyeline sahiptir. Bisikletli ulaşım, özellikle kısa mesafeli yolculuklarda otomobil kullanımına sürdürülebilir bir alternatif sunarak trafik yükünü hafifletebilir 9. Araştırmalar, bisiklet şeritlerinin oluşturulmasının daha fazla insanın bisikleti tercih etmesine ve dolayısıyla yollardaki motorlu araç sayısının azalmasına yol açarak trafik sıkışıklığını azaltabileceğini göstermektedir 11. Ayrıca, bisiklet paylaşım sistemlerinin de şehirlerdeki trafik yoğunluğunu kısa vadede önemli ölçüde azaltabileceğine dair kanıtlar bulunmaktadır 12. Artan nüfus ve araç sayısıyla birlikte şehirlerdeki trafik sorunu giderek büyümektedir 13. Bisiklet, bireysel araçlara göre daha az yer kaplayarak ve daha akıcı bir trafik düzeni sağlayarak bu sorunun çözümüne katkıda bulunabilir 8. Bisiklet şeritleri ve bisiklet paylaşım sistemleri gibi uygulamaların hayata geçirilmesi, bisiklet kullanımını teşvik ederek bu olumlu etkiyi daha da artırabilir 11. Bu nedenle, bisiklet şeritlerinin ve bisiklet paylaşım sistemlerinin yaygınlaştırılması, şehirlerdeki trafik akışını iyileştirmek için etkili stratejiler olarak değerlendirilebilir.

• Gürültü Kirliliğine Etkisi: Bisiklet, çevre dostu bir ulaşım aracı olarak öne çıkmaktadır; sessizdir ve herhangi bir emisyon üretmez 10. Şehirlerdeki en önemli gürültü kaynaklarından biri motorlu taşıtlardır 15. Bisiklet kullanımının yaygınlaşması, motorlu taşıt sayısını azaltarak şehirlerdeki gürültü kirliliğinin önemli ölçüde azalmasına yardımcı olabilir 16. Bisikletliler, yoğun trafikten kaynaklanan artan gürültü seviyelerine maruz kaldıklarını fark etseler de, bu gürültünün etkisini genellikle sadece küçük bir rahatsızlık olarak görme eğilimindedirler 15. Ancak, şehirlerdeki sürekli trafik gürültüsünün stres, uyku bozuklukları ve kardiyovasküler sorunlar gibi ciddi sağlık problemlerine yol açabileceği unutulmamalıdır 16. Bisikletin doğal sessizliği, motorlu araçların neden olduğu bu gürültü kirliliğini azaltarak şehirlerde daha huzurlu bir yaşam ortamının yaratılmasına olanak tanır. Bu bağlamda, bisiklet kullanımının teşvik edilmesi, şehirlerdeki gürültü kirliliğini azaltmak için atılabilecek önemli bir adım olarak değerlendirilebilir.

• Otopark Sorununa Etkisi: Bisikletler, otomobillere göre çok daha az yer kapladıkları için, şehirlerdeki otopark alanlarına olan ihtiyacı önemli ölçüde azaltırlar 19. Bisiklet park yerleri, arabalar için ayrılan alanların daha verimli bir şekilde kullanılmasına olanak tanır 20. Bisiklet park etmeye yönelik uygun düzenlemelerin yapılması ve bisiklet kullanımını teşvik edici politikaların uygulanması, bisiklet kullanımını artırabilir ve şehirlerdeki otopark sorununu hafifletebilir 22. Şehir merkezlerindeki sınırlı alan ve artan araç sayısı, otopark sorununu giderek daha da önemli bir hale getirmiştir. Bisiklet, daha az yer kaplayarak ve daha esnek park etme seçenekleri sunarak bu sorunun çözümüne önemli ölçüde yardımcı olabilir. Bisiklet park yerlerinin stratejik noktalara yerleştirilmesi ve otomobil park yerlerine uygun bir alternatif olarak sunulması, bisiklet kullanımını teşvik edebilir. Bu nedenle, bisiklet park altyapısının geliştirilmesi ve bisiklet park etmeye yönelik çeşitli teşviklerin sağlanması, şehirlerdeki otopark sorununu azaltmaya yönelik etkili adımlar olabilir.

3. Bisiklet Kullanımının Şehir Ekonomisine Faydaları

Bisiklet kullanımının yaygınlaşması, şehir ekonomisi için çeşitli önemli faydalar sunmaktadır.

• Doğrudan Ekonomik Faaliyetler: Bisiklet satışı, tamiri ve bisiklet malzemeleri ticareti, önemli bir ekonomik sektörü oluşturmaktadır 24. Bisiklet paylaşım sistemlerinin kurulması ve işletilmesi, yeni iş olanakları yaratır ve şehir ekonomisine doğrudan katkıda bulunur 26. Ayrıca, bisiklet kiralama hizmetleri ve bisiklet turları gibi faaliyetler de turizm sektörünü canlandırarak ekonomik büyümeyi destekler 25. Bisiklet sektörünün, üretimden perakendeye, tamirden kiralamaya kadar geniş bir alanda ekonomik faaliyet ve istihdam yarattığı açıktır. Bisiklet kullanımının artması, bisikletlere ve bisiklet malzemelerine olan talebi artırır. Bu durum, bisiklet mağazaları, tamir atölyeleri ve bisiklet üreticileri için yeni iş fırsatları doğurur. Aynı zamanda, bisiklet paylaşım sistemleri ve bisiklet turizmi gibi alanlardaki gelişmeler de ekonomik büyümeyi destekleyici niteliktedir. Bu nedenle, bisiklet kullanımının teşvik edilmesi, doğrudan bisikletle ilgili sektörlerde ekonomik büyümeyi ve istihdamı önemli ölçüde destekleyebilir.

• Bisiklet Turizminin Ekonomik Etkileri: Bisiklet turizmi, hem büyük şehirler hem de küçük kasabalar için önemli bir gelir kaynağı haline gelmiştir 25. Bisikletle seyahat eden turistler, konaklama, yeme içme ve diğer çeşitli harcamalar yoluyla yerel ekonomilere önemli katkılar sağlarlar 25. Bisiklet rotalarının oluşturulması ve bisiklet dostu altyapının geliştirilmesi, bölgelerin turistik cazibesini artırarak daha fazla ziyaretçi çekmelerine yardımcı olur 8. Bisiklet turizmi, özellikle doğal ve kültürel zenginliklere sahip olan bölgelerde, sürdürülebilir bir ekonomik kalkınma aracı olarak büyük bir potansiyele sahiptir. Bisiklet, turistlere şehirleri ve bölgeleri daha yakından ve farklı bir perspektifle keşfetme fırsatı sunar. Bisiklet turistleri genellikle ziyaret ettikleri yerlerde daha uzun süre kalır ve yerel işletmelerden daha fazla alışveriş yapma eğilimindedirler. Bu durum, turizm gelirlerinin artmasına ve yerel ekonomilerin canlanmasına önemli ölçüde katkıda bulunur. Dolayısıyla, bisiklet turizminin geliştirilmesi, şehirlerin ve bölgelerin ekonomik potansiyelini artırmak için etkili bir strateji olarak değerlendirilebilir.

• Genel Ekonomik Canlılığa Katkı: Bisiklet kullanan insanlar, otomobil kullanımına kıyasla ulaşım ve araç sahipliği maliyetlerinden önemli ölçüde tasarruf sağlarlar ve bu tasarruflarını yerel işletmelerde daha fazla harcama yaparak değerlendirebilirler 25. Bisiklet dostu şehirler, özellikle genç ve yetenekli çalışanlar için daha çekici hale gelerek şirketlerin rekabet gücünü artırmada önemli bir avantaj sağlayabilir 24. Bisiklet altyapısının inşası ve bakımı gibi projelere yapılan yatırımlar, geleneksel yol projelerine kıyasla genellikle daha fazla iş olanağı yaratır 27. Bisiklet kullanımının yaygınlaşması, bireylerin ve şehirlerin genel ekonomik refahına dolaylı yollarla da önemli katkılarda bulunur. Bisiklet, ekonomik bir ulaşım aracı olmasının yanı sıra, düzenli fiziksel aktiviteyi teşvik ederek sağlık harcamalarını azaltır ve çalışanların genel verimliliğini artırır 24. Ayrıca, bisiklet dostu bir şehir imajı, yatırımcıları ve nitelikli iş gücünü çekerek uzun vadeli ekonomik büyümeyi destekler. Bu nedenle, bisiklet kullanımının teşvik edilmesi, şehirlerin genel ekonomik canlılığını artırmak için uzun vadeli ve sürdürülebilir bir yatırım olarak düşünülmelidir.

4. Bisikletin Sosyal Yaşam Üzerindeki Rolü

Bisiklet, şehirlerdeki sosyal yaşam üzerinde önemli ve çeşitli roller oynamaktadır.

• Sosyal Etkileşimi Artırma: Bisiklet, topluluk etkinlikleri, bisiklet kulüpleri ve organize grup sürüşleri aracılığıyla sosyal etkileşimi ve dayanışmayı önemli ölçüde teşvik etmektedir 34. Bisiklet kullanımı, yaş, cinsiyet ve sosyal geçmiş gibi farklılıklara sahip insanları ortak bir ilgi etrafında bir araya getirerek topluluk bağlarını güçlendirir 37. Bisiklet, şehir parklarında, özel olarak ayrılmış bisiklet yollarında ve çeşitli toplu etkinliklerde insanların kolayca etkileşim kurmasına olanak tanıyan bir tür "sosyal katalizör" görevi görebilir 38. Otomobil odaklı bir yaşam tarzı genellikle sosyal izolasyonu artırabilirken, bisiklet, insanları dışarı çıkmaya, fiziksel olarak aktif olmaya ve çevrelerindeki diğer insanlarla daha kolay etkileşim kurmaya teşvik eder. Bisiklet kulüpleri, düzenli toplu sürüşler ve çeşitli bisiklet etkinlikleri, insanların sosyalleşmesi, yeni arkadaşlıklar kurması ve mevcut sosyal çevrelerini genişletmesi için değerli fırsatlar yaratır. Bu nedenle, bisiklet kullanımının teşvik edilmesi, şehirlerde daha güçlü, daha canlı ve daha kapsayıcı sosyal toplulukların oluşmasına önemli ölçüde katkıda bulunabilir.

• Sosyal Kapsayıcılık: Bisiklet, yaş, fiziksel yetenek ve sosyoekonomik durum gibi faktörlerden bağımsız olarak birçok insan için erişilebilir ve uygun fiyatlı bir ulaşım aracıdır 39. Bisiklet, özellikle hareket kısıtlılığı olan bireyler için önemli bir bağımsız ulaşım seçeneği sunabilir 40. Şehirlerde yaygın olarak bulunan bisiklet paylaşım sistemleri, kendi bisikletine sahip olmayan veya kısa mesafeli yolculuklar için bisiklet kullanmak isteyen insanlar için bisiklet kullanımını önemli ölçüde kolaylaştırır 34. Otomobil sahipliği ve kullanımı genellikle maliyetli olabilir ve bu durum bazı insanlar için bir erişim engeli oluşturabilir. Bisiklet, daha uygun fiyatlı bir ulaşım alternatifi sunarak, özellikle düşük gelirli bireylerin işe, okula ve diğer önemli yerlere ulaşımını kolaylaştırarak sosyal adalete katkıda bulunur. Ayrıca, özel olarak tasarlanmış bisikletler ve gelişmiş bisiklet paylaşım sistemleri aracılığıyla engelli bireylerin de şehir içindeki hareketliliği artırılabilir. Bu nedenlerle, bisiklet altyapısının ve bisiklet paylaşım sistemlerinin geliştirilmesi, şehirlerde sosyal kapsayıcılığı artırmak için atılabilecek önemli adımlar arasında yer alır.

• Şehirde Yaşam Kalitesini Artırma: Bisiklet dostu mahalleler, genellikle daha yaşanabilir, canlı ve çekici olarak kabul edilir 19. Bisiklet kullanımının yaygınlaşması, şehirlerdeki hava kalitesini iyileştirerek ve gürültü kirliliğini azaltarak genel yaşam kalitesini önemli ölçüde artırır 39. Bisiklet, insanlara şehirlerini daha yakından ve kendi hızlarında deneyimleme fırsatı sunarak çevreleriyle daha güçlü bir bağ kurmalarını sağlar 38. Bisiklet, şehirleri sadece bir ulaşım aracı olarak değil, aynı zamanda sosyal etkileşim, sağlık bilinci ve çevre duyarlılığı için de daha iyi yerler haline getirerek genel yaşam kalitesini yükseltir. Bisiklet, insanları dışarı çıkmaya, fiziksel olarak aktif olmaya ve çevrelerindeki diğer insanlarla etkileşim kurmaya teşvik ederek şehirlerin daha canlı ve dinamik olmasına katkıda bulunur. Daha temiz hava, daha az gürültü ve daha güvenli sokaklar, şehir sakinlerinin genel refahını ve yaşam memnuniyetini artırır. Bu bağlamda, bisiklet kullanımının teşvik edilmesi, şehirlerde daha sağlıklı, daha sosyal ve daha keyifli bir yaşam ortamı yaratılmasına önemli ölçüde yardımcı olabilir.

5. Sağlıklı ve Mutlu Bir Toplum İçin Bisiklet

Bisiklet, hem bireylerin sağlığı hem de toplumun genel mutluluğu için önemli katkılar sunmaktadır.

• Fiziksel Sağlığa Faydaları: Düzenli olarak bisiklet sürmek, kardiyovasküler sağlığı önemli ölçüde iyileştirir, kalp ve akciğerleri güçlendirir 45. Bisiklet kullanımı, obezite, tip 2 diyabet ve bazı kanser türleri gibi ciddi sağlık sorunlarının riskini azaltmada etkili olabilir 45. Ayrıca, bisiklet sürmek, bacaklardaki kas gücünü ve genel dayanıklılığı artırır, eklem hareketliliğini iyileştirir ve vücut yağ seviyelerini düşürmeye yardımcı olur 45. Bisiklet, düşük etkili bir egzersiz türü olması nedeniyle, geniş bir yaş aralığı için uygundur ve çeşitli önemli fiziksel sağlık faydaları sunar. Günümüzde sedanter yaşam tarzının neden olduğu sağlık sorunları giderek yaygınlaşmaktadır. Bisiklet, düzenli fiziksel aktiviteyi günlük hayata entegre etmenin kolay, keyifli ve sürdürülebilir bir yolunu sunar. Kardiyovasküler sistemin güçlenmesi, sağlıklı kilo kontrolü ve kronik hastalık riskinin azalması gibi faydaları, bisikleti toplum sağlığı için vazgeçilmez bir araç haline getirir. Bu nedenle, bisiklet kullanımının teşvik edilmesi, toplum sağlığı üzerinde geniş kapsamlı ve olumlu etkiler yaratabilir.

• Zihinsel Sağlık ve Mutluluk: Bisiklet sürmek, sadece fiziksel sağlığa değil, aynı zamanda zihinsel sağlığa da önemli faydalar sağlar. Düzenli bisiklet aktivitesi, stresi azaltır, genel ruh halini iyileştirir ve bireylerin genel zihinsel iyilik hallerini önemli ölçüde artırır 44. Bisiklet sürmek, beyinde endorfin salgılanmasını tetikleyerek, "bisikletçi yüksekliği" olarak bilinen bir mutluluk ve derin rahatlama hissi yaratır 44. Araştırmalar, düzenli bisiklet sürmenin uyku kalitesini iyileştirdiğini, hafızayı güçlendirdiğini ve zihinsel berraklığı artırdığını göstermektedir 59. Bisiklet, sadece fiziksel değil, aynı zamanda zihinsel ve duygusal refah için de güçlü ve etkili bir araçtır. Günümüzün hızlı tempolu ve stresli yaşam tarzı, zihinsel sağlık sorunlarının giderek yaygınlaşmasına neden olmaktadır. Bisiklet, doğayla bağlantı kurma, rahatlatıcı bir aktivite olma ve endorfin salgılama gibi mekanizmalar aracılığıyla stresi azaltır, kaygıyı hafifletir ve genel ruh halini önemli ölçüde iyileştirir. Bu nedenle, bisiklet kullanımının teşvik edilmesi, toplumun genel zihinsel sağlığı ve mutluluğu üzerinde önemli ve olumlu etkiler yaratabilir.

• Sağlıklı Şehirler Oluşturma: Bisiklet kullanımının yaygınlaşması, şehirlerdeki hava kirliliğini ve gürültü kirliliğini azaltarak daha sağlıklı ve yaşanabilir şehirlerin yaratılmasına önemli katkıda bulunur 37. Aktif bir ulaşım biçimi olarak bisiklet, düzenli fiziksel aktiviteyi teşvik ederek toplum sağlığını genel olarak iyileştirir 45. Bisiklet dostu şehirler, sakinleri için daha güvenli, daha temiz ve dolayısıyla daha yaşanabilir ortamlar sunar 63. Bisiklet, sürdürülebilir ulaşımın temel bir bileşeni olarak, çevresel ve sağlıkla ilgili sorunlara etkili çözümler sunarak sağlıklı şehirlerin inşasında kritik bir rol oynar. Otomobil bağımlılığı, hava kirliliği, gürültü kirliliği ve sedanter yaşam tarzı gibi birçok olumsuz etkiye yol açmaktadır. Bisiklet, bu sorunlara karşı temiz, sağlıklı ve sürdürülebilir bir ulaşım alternatifi sunarak, şehirlerin daha yaşanabilir ve sağlıklı yerler haline gelmesine yardımcı olur. Bu nedenlerle, bisiklet kullanımının teşvik edilmesi, şehirlerin uzun vadeli sürdürülebilirliği ve sakinlerinin sağlığı için hayati bir öneme sahiptir.

6. Yönetimlerin Bisiklet Kullanımını Teşvik Etme Gerekliliği ve Önlemleri

Şehir yönetimlerinin bisiklet kullanımını teşvik etmesi, modern ve yaşanabilir şehirler oluşturma hedefi için kritik bir öneme sahiptir. Bu teşvikler, çeşitli alanlarda alınacak önlemlerle desteklenmelidir.

• Bisiklet Yollarının Önemi: Güvenli ve ayrılmış bisiklet şeritlerinin inşası, bisiklet kullanımını teşvik etmenin en temel ve etkili yollarından biridir 7. Bisiklet yolları, bisikletlilerin güvenliğini önemli ölçüde artırır ve motorlu araçlarla olan olası çatışmaları en aza indirir 43. Şehir içinde farklı bölgeleri birbirine bağlayan kapsamlı bisiklet yolu ağlarının planlanması ve inşa edilmesi, bisikletin günlük ulaşım aracı olarak kullanılabilirliğini artırır 67. Güvenli ve bağlantılı bir bisiklet yolu altyapısı, bisiklet kullanımının yaygınlaşması için vazgeçilmez bir gerekliliktir. İnsanların bisikleti bir ulaşım aracı olarak tercih etmelerinin önündeki en büyük engellerden biri güvenlik endişesidir. Ayrılmış bisiklet şeritleri ve güvenli kavşaklar, bisikletliler için güvenli bir ortam sağlayarak daha fazla insanın bisiklete binmesini teşvik eder. Kapsamlı ve bağlantılı bir ağ, bisikletin şehir içindeki günlük ulaşım ihtiyaçlarını karşılamasını kolaylaştırır. Bu nedenle, şehir yönetimleri, bisiklet kullanımını artırmak amacıyla öncelikle güvenli ve birbirine bağlı bisiklet yolu ağları inşa etmeye öncelik vermelidir.

• Bisiklet Park Yerleri ve Kiralama Sistemleri: Yeterli sayıda ve güvenli bisiklet park yerlerinin sağlanması, bisiklet kullanımının pratikliğini önemli ölçüde artırır 7. Bisiklet park yerlerinin, özellikle toplu taşıma merkezleri, yoğun alışveriş bölgeleri ve iş yerleri gibi stratejik noktalara yerleştirilmesi, bisiklet kullanımını daha cazip hale getirir 67. Ayrıca, şehir genelinde kolayca erişilebilir bisiklet kiralama sistemlerinin kurulması ve desteklenmesi, kendi bisikletine sahip olmayan veya sadece kısa mesafeli yolculuklar için bisiklet kullanmak isteyen insanlar için önemli bir alternatif sunar 34. Kullanışlı bisiklet park yerleri ve erişilebilir bisiklet kiralama sistemleri, bisiklet kullanımını daha cazip hale getirerek yaygınlaşmasına önemli ölçüde katkıda bulunur. Bisiklet kullanan insanların bisikletlerini güvenli bir şekilde park edebilecekleri yerlere ihtiyaçları vardır. Aynı zamanda, bisiklete sahip olmayan veya sadece ara sıra bisiklet kullanmak isteyenler için bisiklet kiralama sistemleri hayati bir alternatiftir. Bu sistemlerin şehir genelinde yaygınlaştırılması, bisiklet kullanımının önündeki pratik engelleri azaltır. Bu nedenle, şehir yönetimleri, bisiklet kullanımını teşvik etmek amacıyla yeterli sayıda ve uygun konumlarda bisiklet park yerleri sağlamalı ve etkili bisiklet kiralama sistemlerini desteklemelidir.

• Bisiklet Kullanımını Destekleyen Politikalar: Bisiklet kullanımını teşvik eden çeşitli yasal düzenlemelerin ve trafik kurallarının oluşturulması gerekmektedir 65. Ayrıca, bisiklet kullanımını özendirmek ve bisikletin faydaları konusunda farkındalık yaratmak amacıyla çeşitli kampanyalar ve eğitim programları düzenlenmelidir 77. Bisiklet alımını veya bisiklet altyapısının geliştirilmesini desteklemek amacıyla mali teşvikler de sağlanabilir 76. Etkili politikalar ve bilinçlendirme çalışmaları, bisikletin şehirlerde geçerli bir ulaşım aracı olarak kabul görmesini sağlayarak güçlü bir bisiklet kültürünün oluşmasına yardımcı olur. Sadece fiziksel altyapı inşa etmek yeterli değildir; bisiklet kullanımını destekleyen yasal düzenlemeler, açık ve anlaşılır trafik kuralları ve etkili bilinçlendirme çalışmaları da hayati öneme sahiptir. Bisikletlilerin haklarının korunması, güvenli sürüş tekniklerinin öğretilmesi ve bisiklet kullanımının çok yönlü faydalarının vurgulanması, bisiklet kültürünün toplum genelinde yaygınlaşmasına önemli ölçüde yardımcı olur. Bu nedenlerle, şehir yönetimleri, bisiklet kullanımını uzun vadeli olarak teşvik etmek amacıyla kapsamlı ve sürdürülebilir politikalar geliştirmeli ve uygulamalıdır.

7. www.bisikletinisiyatifi.com Çalışmaları ve Projeleri Üzerine Bir İnceleme

"Bisiklet İnisiyatifi" adlı web sitesine şu anda erişilememektedir 79. Ancak, Türkiye'de bisiklet kullanımını teşvik etmeye yönelik çeşitli çalışmalar yürüten başka inisiyatifler bulunmaktadır. Bu bağlamda, "Bisikletli Kadın İnisiyatifi" (bisikletlikadin.com) ve "Bisiklet İnisiyatifi" (bisikletinisiyatifi.com) adlı iki oluşumun faaliyetleri incelenebilir.

• Bisiklet İnisiyatifi'nin Misyonu ve Hedefleri: "Bisikletli Kadın İnisiyatifi", bisikletli olan ve bisikletli olmak isteyen kadınlar arasında bir dayanışma ortamı yaratmayı, kadınlara bisiklet kullanma konusunda cesaret vermeyi, Türkiye'de gündelik yaşamlarında bisiklete binen kadın sayısını artırmayı ve bisiklet dünyasındaki kadınları görünür kılmayı amaçlamaktadır 80. "Bisiklet İnisiyatifi" ise bisikleti sağlıklı, sosyal, çevreci ve ekonomik bir ulaşım aracı olarak tanıtmayı ve her yaştan insanı bisikletle özgürlüğün tadını çıkarmaya davet etmeyi hedeflemektedir 82.

• Bisiklet Kullanımını Teşvik Etmek Amacıyla Gerçekleştirdikleri Çalışmalar ve Projeler: "Bisikletli Kadın İnisiyatifi", bisiklet sürmeyi bilen ancak pratik yapmaya ihtiyacı olan kadınlar için sürüş etkinlikleri, bisikletli olmak isteyen kadınlara yönelik buluşmalar, "Trapez Kadro" adlı radyo programı, trafikte bisiklet kullanmaktan çekinenler için iş çıkışı sürüş etkinlikleri, bisiklet tamir atölyeleri, bisiklet eğitimleri ve "Benim Bisikletim Benim Şehrim" adlı bisikletli kadın buluşmaları ve belgesel filmi gibi çeşitli etkinlikler düzenlemektedir 80. Ayrıca, kadınların gündelik hayatta bisiklet kullanmalarını kolaylaştıracak bilgi ve deneyimleri içeren "Kadınlar İçin Bisiklet Kılavuzu"nu yayınlamışlardır 81. "Bisiklet İnisiyatifi", temel ve ileri seviye bisiklet eğitimleri, deneyim turları, bisiklet kampları, günübirlik ve konaklamalı bisiklet turları, bisiklet turizmi, işe bisikletle gitmeyi teşvik eden "Bisiklet Treni" projesi, bisiklet dostu oteller ve bisiklet leasing gibi çeşitli projeler ve etkinlikler sunmaktadır 82. İnisiyatif ayrıca İstanbul'un Anadolu ve Avrupa yakaları, Boğaziçi, Polonezköy, Çatalca, Beykoz ve Belgrad Ormanı gibi çeşitli bölgelerinde bisiklet turları düzenlemektedir 82.

• Bu İnisiyatiflerin Türkiye'deki Bisiklet Kullanımını Artırma Konusundaki Rolü ve Etkisi: Bu inisiyatifler, bisiklet kullanımının çok yönlü faydaları konusunda kamuoyunda farkındalık yaratarak, bisiklet sürmeyi öğrenmek isteyen bireylere yönelik eğitimler düzenleyerek ve bisiklet kullanıcıları için sosyal platformlar oluşturarak Türkiye'de bisiklet kullanımının yaygınlaşmasına önemli katkılar sağlamaktadır. Özellikle "Bisikletli Kadın İnisiyatifi", kadınların bisiklet kullanımının önündeki toplumsal ve kültürel engelleri aşmalarına yardımcı olarak bu alanda kritik bir rol oynamaktadır 80.

8. Sonuç: Bisikletli Ulaşımın Modern ve Yaşanabilir Şehirler İçin Önemi

Bisikletli ulaşım, modern şehirlerin sürdürülebilirlik, yüksek yaşam kalitesi ve sosyal eşitlik gibi temel hedeflerine ulaşmasında vazgeçilmez bir rol oynamaktadır. Bisiklet kullanımı, şehirlerdeki trafik yoğunluğunu azaltarak, gürültü ve hava kirliliğini önleyerek, otopark sorununa sürdürülebilir çözümler sunarak ve şehir ekonomisine önemli katkılarda bulunarak şehirlerin daha yaşanabilir hale gelmesine yardımcı olur. Aynı zamanda, bisiklet sosyal etkileşimi artırır, sosyal kapsayıcılığı destekler ve şehirdeki genel yaşam kalitesini yükseltir. Düzenli bisiklet sürmek, bireylerin fiziksel ve zihinsel sağlığını iyileştirerek daha sağlıklı ve mutlu bir toplumun oluşmasına katkıda bulunur. Şehir yönetimleri, bisiklet altyapısını sürekli geliştirerek, bisiklet kullanımını destekleyici etkili politikalar uygulayarak ve bisikletin faydaları konusunda farkındalık yaratmaya yönelik çalışmalar yaparak bisiklet kullanımını aktif bir şekilde teşvik etmelidir. "Bisiklet İnisiyatifi" ve "Bisikletli Kadın İnisiyatifi" gibi sivil toplum kuruluşları, Türkiye'de bisiklet kullanımının yaygınlaşması ve bisiklet kültürünün gelişmesi konusunda önemli ve değerli çalışmalar yürütmektedir. Sonuç olarak, modern ve yaşanabilir şehirler için bisikletli ulaşım, sadece bir ulaşım aracı olmanın ötesinde, aynı zamanda sağlıklı bir yaşam tarzı, güçlü bir topluluk bilinci ve sürdürülebilir bir geleceğin anahtarıdır.

Alıntılanan çalışmalar

1. The Dynamics of Modern Urban Life: Characteristics and Transformations, erişim tarihi Mart 30, 2025, https://sociology.institute/urban-sociology/modern-urban-life-characteristics-transformations/

2. What modern cities should be like in the 21st century: Characteristics and challenges, erişim tarihi Mart 30, 2025, https://en.renovablesverdes.com/characteristics-of-a-modern-city-in-the-XNUMXst-century/

3. An integrated cognitive framework for understanding modern cities - PMC - PubMed Central, erişim tarihi Mart 30, 2025, https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC9542450/

4. Urban Outfitting: City Design for a Modern World - Harvard International Review, erişim tarihi Mart 30, 2025, https://hir.harvard.edu/urban-outfitting-city-design-for-a-modern-world/

5. Full article: Cycling, modernity and national culture - Taylor & Francis Online, erişim tarihi Mart 30, 2025, https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/03071022.2016.1180897

6. Future Cities - a vision for change - shimano bike, erişim tarihi Mart 30, 2025, https://bike.shimano.com/stories/article/future-cities-a-vision-for-change.html

7. Bicycle Infrastructure Design Principles in Urban Bikeability Indices: A Systematic Review, erişim tarihi Mart 30, 2025, https://www.mdpi.com/2071-1050/16/6/2545

8. The importance of bicycle infrastructure for cities | Lease a Bike, erişim tarihi Mart 30, 2025, https://www.lease-a-bike.de/en/news/the-importance-of-cycling-infrastructure-for-cities-how-cycle-paths-and-infrastructure-can-change-cities

9. sharetheroad.ca, erişim tarihi Mart 30, 2025, https://sharetheroad.ca/environmental-and-traffic-congestion-benefits-of-cycling/#:~:text=Cycling%20can%20also%20reduce%20congestion,effect%20on%20the%20local%20economy.

10. Environmental and Traffic Congestion Benefits of Cycling, erişim tarihi Mart 30, 2025, https://sharetheroad.ca/environmental-and-traffic-congestion-benefits-of-cycling/

11. Over and Over, Studies Show Bike Lanes Don't Cause Congestion | Planetizen News, erişim tarihi Mart 30, 2025, https://www.planetizen.com/news/2024/10/132237-over-and-over-studies-show-bike-lanes-dont-cause-congestion

12. Does bike-sharing reduce traffic congestion? Evidence from three mega-cities in China, erişim tarihi Mart 30, 2025, https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC11335155/

13. Using Cycling as an Indicator for Urban Quality of Life | TheCityFix, erişim tarihi Mart 30, 2025, https://thecityfix.com/blog/using-cycling-as-an-indicator-for-urban-quality-of-life/

14. “Do Bike Lanes Reduce Congestion” Is the Wrong Question - Strong Towns, erişim tarihi Mart 30, 2025, https://www.strongtowns.org/journal/2024/10/3/do-bike-lanes-reduce-congestion-is-the-wrong-question

15. Crowdsourced cycling data applications to estimate noise pollution exposure during urban cycling - PMC, erişim tarihi Mart 30, 2025, https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC10963327/

16. The Impact of Cycling on Reducing Noise Pollution | by BicycleVerse - Medium, erişim tarihi Mart 30, 2025, https://medium.com/@bicycleverse/the-impact-of-cycling-on-reducing-noise-pollution-120fddfd2ddd

17. (PDF) Effect of cycling development as a non-motorized transport on reducing air and noise pollution-case study: Central districts of Tehran - ResearchGate, erişim tarihi Mart 30, 2025, https://www.researchgate.net/publication/352572333_Effect_of_cycling_development_as_a_non-motorized_transport_on_reducing_air_and_noise_pollution-case_study_Central_districts_of_Tehran

18. Crowdsourced cycling data applications to estimate noise pollution exposure during urban cycling - PubMed, erişim tarihi Mart 30, 2025, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/38533008/

19. Urban Planning and the Integration of Bicycle Parking Lots - Vélo Galaxie, erişim tarihi Mart 30, 2025, https://www.velogalaxie.com/en/urban-planning-and-the-integration-of-bicycle-parking/

20. Strategies for Reducing Parking Costs: A Comprehensive Guide - RideAmigos, erişim tarihi Mart 30, 2025, https://rideamigos.com/strategies-for-reducing-parking-costs/

21. Reforming Parking Doesn't Require Cities to Reinvent the Wheel, erişim tarihi Mart 30, 2025, https://itdp.org/2025/03/07/reforming-parking-doesnt-require-cities-to-reinvent-the-wheel-stmagazine-36/

22. Bicycle Parking - Forward Pinellas, erişim tarihi Mart 30, 2025, https://forwardpinellas.org/projects/bicycle-parking/

23. Bicycle Parking Requirements in City Building Codes and Their Potential to Promote Sustainability - MDPI, erişim tarihi Mart 30, 2025, https://www.mdpi.com/2071-1050/16/6/2531

24. 7 Benefits of Bike Friendly Communities - The Railyards, erişim tarihi Mart 30, 2025, https://railyards.com/blog/7-benefits-of-bike-friendly-communities

25. Bicycling Benefits Business - League of American Bicyclists, erişim tarihi Mart 30, 2025, https://bikeleague.org/sites/default/files/Bicycling%20Benefits%20Business.pdf

26. Making the Economic Case for Cycling - Institute for Transportation and Development Policy, erişim tarihi Mart 30, 2025, https://itdp.org/publication/economics-of-cycling/

27. How Cycling Powers People and Economies - Institute for Transportation and Development Policy, erişim tarihi Mart 30, 2025, https://itdp.org/2022/06/14/how-cycling-powers-people-and-economies/

28. Bicycling Means Business: - League of American Bicyclists, erişim tarihi Mart 30, 2025, https://bikeleague.org/sites/default/files/Bicycling_and_the_Economy-Econ_Impact_Studies_web.pdf

29. Economic Benefits of Bicycling - Asheville On Bikes, erişim tarihi Mart 30, 2025, https://ashevilleonbikes.com/for-businesses/economic-benefits-bicycling

30. Economic Impact - Adventure Cycling Association, erişim tarihi Mart 30, 2025, https://www.adventurecycling.org/about/advocacy/building-bike-tourism/economic-impact/

31. Economic Benefits of Trails, erişim tarihi Mart 30, 2025, https://www.americantrails.org/resources/economic-benefits-of-trails

32. 7 Reasons to Fund Bicycle Infrastructure | Smart Cities Dive, erişim tarihi Mart 30, 2025, https://www.smartcitiesdive.com/ex/sustainablecitiescollective/7-reasons-fund-bicycle-infrastructure/268971/

33. How Bicycling Cuts Health Care Costs for Businesses - TriplePundit, erişim tarihi Mart 30, 2025, https://www.triplepundit.com/story/2013/how-bicycling-cuts-health-care-costs-businesses/59121

34. From Cars to Bikes: The Impact of Bike-Sharing on Cities and their Residents, erişim tarihi Mart 30, 2025, https://fifteen.eu/en/resources/blog/from-cars-to-bikes-the-impact-of-bike-sharing-on-cities-and-their-residents

35. Knowhow: How can we build community through cycling?, erişim tarihi Mart 30, 2025, https://www.cyclinguk.org/cycle-magazine/knowhow-how-can-we-build-community-through-cycling

36. How To Build a Biking Culture That Makes Your City Stronger - Strong Towns, erişim tarihi Mart 30, 2025, https://www.strongtowns.org/journal/2024/7/18/how-to-build-a-biking-culture-that-makes-your-city-stronger

37. Ride for a Cause: How Can Cycling Make a Positive Impact on Society?, erişim tarihi Mart 30, 2025, https://www.welovecycling.com/wide/2023/09/29/ride-for-a-cause-how-can-cycling-make-a-positive-impact-on-society/

38. Being on the stage: Cycling as a political act or a part of lifestyle? - Urban Cycling Institute, erişim tarihi Mart 30, 2025, https://urbancyclinginstitute.org/being-on-the-stage-cycling-as-a-political-act-or-as-a-part-of-lifestyle/

39. Why cities should adopt the bicycle - Active Sustainability, erişim tarihi Mart 30, 2025, https://www.activesustainability.com/construction-and-urban-development/why-cities-should-adopt-the-bicycle/

40. Cycling as a social activity | Van Raam, erişim tarihi Mart 30, 2025, https://www.vanraam.com/en-gb/news/cycling-as-a-social-activity

41. Cycling for healthier and more inclusive communities - Cities for Better Health, erişim tarihi Mart 30, 2025, https://www.citiesforbetterhealth.com/content/dam/nnsites/cbh/en/download-page/ccd-ecf-action-case-report.pdf.coredownload.inline.pdf

42. We Need to Make Cycling Inclusive and Accessible to All - Institute for Transportation and Development Policy, erişim tarihi Mart 30, 2025, https://itdp.org/2024/06/25/the-importance-of-making-cycling-inclusive-and-accessible-to-all/

43. Cycling for a Better World: The Benefits of Bike Lanes for Safety, Environment, and Health, erişim tarihi Mart 30, 2025, https://gmtma.org/cycling-for-a-better-world/

44. 5 Mental Health Benefits of Riding Your Bike | League of American Bicyclists, erişim tarihi Mart 30, 2025, https://bikeleague.org/5-mental-health-benefits-of-riding-your-bike/

45. Cycling - health benefits, erişim tarihi Mart 30, 2025, https://www.betterhealth.vic.gov.au/health/healthyliving/cycling-health-benefits

46. Biking to work has big health benefits - El Paso County Public Health, erişim tarihi Mart 30, 2025, https://www.elpasocountyhealth.org/biking-to-work-has-big-health-benefits/

47. 10 health benefits from cycling, erişim tarihi Mart 30, 2025, https://www.circlehealthgroup.co.uk/health-matters/exercise-and-fitness/10-health-benefits-of-cycling

48. 10 great reasons to cycle - BHF, erişim tarihi Mart 30, 2025, https://www.bhf.org.uk/informationsupport/heart-matters-magazine/activity/cycling/10-great-reasons-to-cycle

49. Cycling is associated with a lower incidence of cardiovascular diseases and death: Part 1 - systematic review of cohort studies with meta-analysis - PubMed, erişim tarihi Mart 30, 2025, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31151937/

50. Nine Benefits of Biking 30 Minutes a Day - Adidas, erişim tarihi Mart 30, 2025, https://www.adidas.com/us/blog/622030-nine-benefits-of-biking-30-minutes-a-day

51. 5 Benefits of Cycling - Cleveland Clinic Health Essentials, erişim tarihi Mart 30, 2025, https://health.clevelandclinic.org/benefits-of-cycling

52. The mental health benefits of cycling - BikeBiz, erişim tarihi Mart 30, 2025, https://bikebiz.com/the-mental-health-benefits-of-cycling/

53. Biking Your Way to Better Brain Health and Happiness | Kent State University, erişim tarihi Mart 30, 2025, https://www.kent.edu/today/news/biking-your-way-better-brain-health-and-happiness

54. Cycling can make you happier, healthier, and even smarter | Momentum Mag, erişim tarihi Mart 30, 2025, https://momentummag.com/cycling-can-make-you-happier-healthier-and-even-smarter/

55. Why Bicycling Makes Us Happier - Spokester, erişim tarihi Mart 30, 2025, https://spokester.com/blogs/news/bicycling-makes-us-happier

56. Four secrets of happiness that only bike riders know - Bicycle Network, erişim tarihi Mart 30, 2025, https://bicyclenetwork.com.au/tips-resources/getting-started/secrets-of-happiness/

57. Why bike? It makes us happy, researchers say - League of American Bicyclists, erişim tarihi Mart 30, 2025, https://bikeleague.org/why-bike-it-makes-us-happy-researchers-say/

58. Cycling - the exercise for positive mental health - MensLine Australia, erişim tarihi Mart 30, 2025, https://mensline.org.au/mens-mental-health/cycling-the-exercise-for-positive-mental-health/

59. Cycling Your Way to Better Mental Health - Pedego, erişim tarihi Mart 30, 2025, https://pedegoelectricbikes.com/blogs/news/cycling-your-way-to-better-mental-health

60. Does cycle commuting reduce the risk of mental ill-health? An instrumental variable analysis using distance to nearest cycle path - Oxford Academic, erişim tarihi Mart 30, 2025, https://academic.oup.com/ije/article/53/1/dyad153/7529101

61. Cycling for health: Improving health and mitigating the climate crisis - PMC, erişim tarihi Mart 30, 2025, https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC8516176/

62. Bicycling - The Nutrition Source, erişim tarihi Mart 30, 2025, https://nutritionsource.hsph.harvard.edu/bicycling/

63. Why is Bike Infrastructure Important? - PeopleForBikes, erişim tarihi Mart 30, 2025, https://www.peopleforbikes.org/news/why-is-bike-infrastructure-important

64. Bike Infrastructure Key to Healthier Cities, Reduced Emissions - Burnham Nationwide, erişim tarihi Mart 30, 2025, https://www.burnhamnationwide.com/final-review-blog/bike-infrastructure-key-to-healthier-cities-reduced-emissions

65. Bicycle Lanes | FHWA - Federal Highway Administration - Department of Transportation, erişim tarihi Mart 30, 2025, https://highways.dot.gov/safety/proven-safety-countermeasures/bicycle-lanes

66. 8 Reasons Your Community Should Invest in Bicycle and Pedestrian Infrastructure, erişim tarihi Mart 30, 2025, https://www.sehinc.com/insights/why-your-community-should-invest-bicycle-and-pedestrian-infrastructure

67. 5 Steps to Building a Bike-Friendly City | Sustainable America, erişim tarihi Mart 30, 2025, https://sustainableamerica.org/blog/five-steps-to-building-a-bike-friendly-city/

68. Mode Switch: How Cities Are Engineering the Bicycle Revolution - Esri, erişim tarihi Mart 30, 2025, https://www.esri.com/about/newsroom/blog/active-transportation-cycling-cities-flourish/

69. 7 design insights for safe bicycle transportation from the experts - ASCE, erişim tarihi Mart 30, 2025, https://www.asce.org/publications-and-news/civil-engineering-source/article/2024/11/21/7-design-insights-for-safe-bicycle-transportation-from-the-experts

70. Shared Micromobility - NACTO, erişim tarihi Mart 30, 2025, https://nacto.org/topic/shared-micromobility/

71. Bicycle-sharing system - Wikipedia, erişim tarihi Mart 30, 2025, https://en.wikipedia.org/wiki/Bicycle-sharing_system

72. How Ride- and Bike-Share Programs Can Play an Important Role in Latin America, erişim tarihi Mart 30, 2025, https://www.wri.org/insights/shared-mobility-solutions-latin-america-bike-share-ride-share

73. Capital Bikeshare DC, erişim tarihi Mart 30, 2025, https://capitalbikeshare.com/

74. List of bicycle-sharing systems - Wikipedia, erişim tarihi Mart 30, 2025, https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_bicycle-sharing_systems

75. Improving Safety for Walking, Biking, and Rolling | US Department of Transportation, erişim tarihi Mart 30, 2025, https://www.transportation.gov/pedestrian-bicycle-safety

76. National Policies for Walking and Cycling in ITF Countries - European Cyclists' Federation, erişim tarihi Mart 30, 2025, https://www.ecf.com/media/resources/2023/PATH_Report_National_Policies_for_Walking_and_Cycling_in_IFT_Countries.pdf

77. Encourage and Promote Safe Bicycling and Walking | US Department of Transportation, erişim tarihi Mart 30, 2025, https://www.transportation.gov/mission/health/Encourage-and-Promote-Safe-Bicycling-and-Walking

78. How to Achieve a Walking and Cycling Transformation in Your City - CityChangers.org, erişim tarihi Mart 30, 2025, https://citychangers.org/how-to-achieve-a-walking-and-cycling-transformation/

79. erişim tarihi Ocak 1, 1970, www.bisikletinisiyatifi.com

80. Hakkımızda - Bisikletli Kadın İnisiyatifi, erişim tarihi Mart 30, 2025, https://bisikletlikadin.com/hakkimizda/

81. Bisikletli Kadın İnisiyatifi – Daha fazla kadın bisiklete binsin diye, erişim tarihi Mart 30, 2025, https://bisikletlikadin.com/

82. Bisiklet inisiyatifi: Ana Sayfa, erişim tarihi Mart 30, 2025, https://www.bisikletinisiyatifi.com/

83. Bisikletli Kadın İnisiyatifi - ETİ, erişim tarihi Mart 30, 2025, https://www.etietieti.com/bisikletli-kadin-inisiyatifi

84. ETİ Sarı Bisiklet - Aktif Yaşam Derneği, erişim tarihi Mart 30, 2025, https://aktifyasam.org.tr/proje/eti-sari-bisiklet/

85. Bisiklet egitim - Bisiklet inisiyatifi, erişim tarihi Mart 30, 2025, https://www.bisikletinisiyatifi.com/bskltegtm

86. ETİ Sarı Bisiklet, kadınlar ile Türkiye'yi hareketlendirecek, erişim tarihi Mart 30, 2025, https://www.etietieti.com/eti-sari-bisiklet-kadinlar-ile-turkiyeyi-hareketlendirecek